Ο εγκεφαλικός νευροτροφικός παράγοντας (Brain Derived Neurotrophic Factor, BDNF) είναι μια πρωτεΐνη που κωδικοποιείται στον άνθρωπο από το γονίδιο BDNF που βρίσκεται στο χρωμόσωμα 11.

Ο εγκεφαλικός νευροτροφικός παράγοντας δρα σε ορισμένους νευρώνες του κεντρικού νευρικού συστήματος και του περιφερικού νευρικού συστήματος, συμβάλλοντας στην διατήρηση και επιβίωση των υφιστάμενων νευρώνων και ενισχύοντας την ανάπτυξη και τη διαφοροποίηση νέων νευρώνων και συνάψεων. Ο BDNF στον εγκέφαλο, δραστηριοποιείται στον ιππόκαμπο, στον φλοιό και στον πρόσθιο εγκέφαλο, περιοχές ζωτικής σημασίας για τη μάθηση, τη μνήμη και την ανώτερη σκέψη ενώ η δράση του φαίνεται να είναι ιδιαίτερα σημαντική για τη μακροχρόνια μνήμη.

Αν και η μεγάλη πλειοψηφία των νευρώνων στον εγκέφαλο των ανώτερων θηλαστικών (και του ανθρώπου) σχηματίζονται πριν τη γέννηση, τμήματα του ενήλικου εγκεφάλου διατηρούν την ικανότητα να αναπτύσσουν νέους νευρώνες από νευρικά βλαστικά κύτταρα με μια διαδικασία γνωστή ως νευρογένεση. Οι νευροτροφίνες είναι πρωτεΐνες που βοηθούν στην διέγερση και τον έλεγχο της νευρογενέσεως, ενώ ο BDNF είναι από τις πιο δραστικές νευτροφίνες.

Ορισμένοι τύποι σωματικής άσκησης έχει αποδειχθεί ότι αυξάνουν σημαντικά (τριπλασιάζουν) την σύνθεση του BDNF στον ανθρώπινο εγκέφαλο, ένα φαινόμενο που είναι εν μέρει υπεύθυνο για την νευρογένεση που προκαλείται από την άσκηση και για τη βελτίωση της γνωστικής λειτουργίας. Επίσης, η νιασίνη φαίνεται να αυξάνει τα επίπεδα του BDNF.

Διάφορες μελέτες έχουν δείξει πιθανές σχέσεις μεταξύ του BDNF και παθολογικών καταστάσεων, όπως η κατάθλιψη, η σχιζοφρένεια, οι ιδεοψυχαναγκαστικές διαταραχές, η νόσος Alzheimer, η νόσος Huntington, το σύνδρομο Rett, η άνοια καθώς και η νευρική ανορεξία και η νευρική βουλιμία.